Osiris

De mythe van Osiris is het bekendste verhaal uit het oude Egypte en gaat over zijn dood en wederopstanding – een thema dat de dagelijkse cyclus weerspiegelt van het ‘sterven’ van de zon bij zonsondergang en zijn ‘geboorte’ bij zonsopkomst. Osiris was niet alleen god van het koningschap en de levenskracht van de farao, hij was de personificatie van de vruchtbaarheid van het land en de geest van de vegetatiecyclus. Als heerser over het dodenrijk schonk hij nieuw leven aan hen, die de onsterfelijkheid hadden verdiend door hun zuivere levenswandel.

Op de eerste dag dat de aardgod Geb zich verenigt met Noet, de godin van de hemel, wordt Osiris geboren. Hij wordt de eerste koning van Egypte, een rechtvaardig heerser die wetten opstelt voor zijn volk. Hij kent niet alleen de roem maar ook de afgunst. Zijn werk als koning zorgt ervoor dat hij veel moet reizen. Na zo’ n reis wordt Osiris op een feestmaal onthaald door 72 samenzweerders die onder leiding staan van zijn broer Seth. Tijdens dit maal toont Seth een prachtige, rijk versierde kist. Nadat iedereen de kist heeft bewonderd, belooft Seth de kist aan diegene te schenken die erin past. Allen proberen de kist. Echter, het blijkt dat niemand past, niemand….tot het Osiris’ beurt is. Hij stapt in de kist en strekt zich erin uit. De kist heeft precies zijn maat. De samenzweerders drommen samen om de kist, spijkeren de deksel vast en werpen de met lood overgoten kist in de Nijl. Isis hoort wat haar echtgenoot is overkomen en rouwt.

Na Osiris´ dood regeert Seth als een wrede heerser over Egypte Isis vlucht en verbergt zich in de delta van de Nijl. Intussen is de kist met het lichaam van Osiris door de golven op de kust van Byblos geworpen. Een jonge ceder omsluit hem en groeit uit tot een prachtige, grote boom.

De koning van Byblos bewondert de boom, hakt hem om en stut met de stam het dak van zijn paleis. Goden en demonen verspreiden dit bericht en zo komt het Isis ter ore. Om ervoor te zorgen dat zij, een godin,  het paleis binnen kan komen, verzint Isis een list. Zij gaat naar Byblos en zet zich neer aan de voet van een bron. Ze spreekt met niemand maar omringt de dienaressen van de koningin met zorg. Als de koningin haar dienaressen ziet, laat zij Isis
komen en neemt haar in dienst. Zij krijgt als taak de baby van de koningin te verzorgen.
’s Nachts verandert Isis zich in een zwaluw en vliegt zij om de pilaar met het lichaam van Osiris. De koningin bespiedt haar en ontdekt Isis ‘ ware aard.

Bang de godin te hebben beledigd, biedt de koningin Isis aan iets uit het koninkrijk tot het hare te maken. Isis kiest de met houtsnijwerk versierde, cederhouten pilaar uit het paleis en hakt deze met volle kracht doormidden. In de pilaar zit de kist met het lichaam van Osiris. Zij plaatst de kist in een boot en vaart weg. Tegen de morgen steekt er over de rivier de Phaidros een gure wind op; Isis ontsteekt in toorn en laat het water van de rivier in haar bedding verdampen. Dan opent zij de kist en kust haar overleden echtgenoot. Isis verbergt de kist met het lichaam van Osiris in het riet van de Nijl.

Jagend bij het licht van de maan, vindt Seth de kist. Hij snijdt het lichaam in veertien stukken en werpt deze in de Nijl. Het lichaam van Osiris wordt door De Nijl verspreidt. Als Isis de lege kist ontdekt, doet zij haar uiterste best de lichaamsdelen weer te vinden. Zij vindt ze allemaal, op één na: zijn mannelijk lid. Het symbool van zijn vitaliteit is verloren. Isis legt de overgebleven stukken op de grond. Het lukt haar om Osiris met behulp van haar toverkracht een kind te laten verwekken, Horus. Na zijn geboorte verbergt zij Horus nabij Boeto in de moerassen van de delta van de Nijl waar hij op magische wijze door 7 giftige schorpioenen wordt beschermd.

Als Isis bij Osiris terugkomt, balsemt en mummificeert zij haar echtgenoot.

Wanneer Horus volwassen is bezoekt hij Seth. Hij eist als rechtmatig opvolger de troon op. Seth weigert de eis. Pas na een lange strijd verslaat Horus zijn oom en volgt hij zijn vader Osiris op als Koning der Levenden.

Yvonne Riphagen

 

 

de mythe van

OSIRIS

 

 

Het verhaal gaat dat Geb, de aardgod, zich
met Noet, de godin van de hemel, verenigde.
Op de eerste dag werd Osiris geboren.

Jan Naezer

 

 

Samenzweerders uit heel Egypte
stapten in de kist, niemand paste.
Tot Osiris het probeerde…

Robert Bink

 

 

Toen Isis hoorde wat haar echtgenoot was
overkomen, sneed zij één van haar lokken af
en kleedde zich in rouwgewaden.

Anne Nordholt Schulte

 

 

Om aan het bewind van
Seth te ontkomen, verborg Isis
zich in de rietkragen van de Nijl.

Anna van Aardenne

 

 

De golven wierpen de kist op het
strand. Omsloten door een jonge ceder
groeiden zij samen uit tot een machtige boom

Drini Ruis

 

 

Aan de bron vlocht zij
hun haren en balsemde hun huid
met de geur die zij zelf verspreidde..

Joke Wolthuizen La Rivière

 

 

Overdag verzorgde Isis de zoon
van de koningin. In de nacht vloog
zij als zwaluw om de pilaar van het paleis.

Cor van Dam

 

 

Isis koos de pilaar
die de kist van Osiris verborg.
Met kracht doorkliefde zij het cederhout.

Yvonne Riphagen

 

 

Ver van Byblos,
in een verlaten streek, opende zij
de kist en kuste haar overleden echtgenoot.

Thijs Altorf

 

 

Osiris´ kist werd tijdelijk verborgen
in de oneindige velden met papyrus en
riet, in de stilte van de delta van de Nijl.

Peter Carstens

 

 

Voor de tweede keer nam
het water het lichaam van Osiris.
Op dertien plaatsen spoelde hij nu aan.

Harry J. van Adrichem

 

 

Zij droeg hun kind,
verwekt met magische krachten.
Het kind zou Horus heten.

Willeke van der Dussen

 

 

Door Isis
gebalsemd en gemummificeerd,
kreeg Osiris het eeuwige leven

Ben Kloos

 

 

Horus verklaarde zich
tot opvolger van de troon.
Seth luisterde, maar verwierp de eis.

Hans Peter Roersma 

---

Colofon

Jan Naezer: lijnets, wildbijting, vernis-mou, zaging,boorgaten, chine en collé, hoogdruk, bladgoud

Robert Bink: aquatint, droge naald, zaging

Anne Schulte Nordholt: lijnets, aquatint, vernis-mou, chine en collé

Anna van Aardenne: lijnets, droge naald

Drini Ruis: lijnets, suikeraquatint, aquatint, zaging, hoogdruk

Joke Wolthuizen – la Rivière: lijnets

Cor van Dam: lijnets, aquatint

Yvonne Riphagen: lijnets, aquatint, zaging

Thijs Altorf: lijnets, aquatint

Peter Carstens: lijnets, aquatint

Harry J. van Adrichem: ets, aquatint, hoogdruk

Willeke van der Dussen: lijnets, aquatint, wildbijting, vernis-mou, chine en collé, zaging, hoogdruk

Ben Kloos: lijnets, vernis-mou, zaging, hoogdruk

Hans Peter Roersma: lijnets, aquatint, zaging

 

Bronnen: E. Brunner-Traut : Egyptische sprookjes, Plutarchus: De Iside et Osiride

Papiersoorten: etspapier Hahnemühle 210 gr, transparant: Schoellerhammer 90 gr

Tekst en titelblad: Jan Naezer

Tekstadviezen: Yvonne Riphagen, Dr. Olaf Kaper, docent Egyptologie, Rijksuniversiteit Leiden

Boekbinder: Onno Haaitsma

 

2005, cursus etsen Atelier Jan Naezer, Den Haag

 

terug naar boeken